کاوشگر اتمسفر و غبار محیطی، میهمان نزدیک ترین همسایه فضایی زمین!

بیش از 40 سال از کاوش انسانی بر روی سطح ماه می‌گذرد، ماه تنها قمر کره زمین محسوب می‌شود که با وجود کاوش‌های انسانی و روباتیک فراوان، هنوز سوالات زیادی پیرامون آن مطرح است.

از دهه هفتاد به بعد دیگر هیچ ماموریت سرنشین‌داری به ماه اعزام نشد و کاوش‌های بدون سرنشین و روباتیک بیش از پیش آغاز شدند.

در یک دهه اخیر شاهد ماموریت‌های اکتشافی بدون‌سرنشین زیادی در ماه بوده‌ایم که دیروز هم کاوشگر اتمسفر و غبار محیطی ماه (Lunar Atmosphere and Dust Environment Explorer ، کوته نوشت: LADEE) با موفقیت زمین را به مقصد نزدیک‌ترین همسایه فضایی سیاره زمین ترک کرد.

در ادامه همراه با نارنجی باشید! قصد داریم کمی درباره این ماموریت و اهداف آن صحبت کنیم!

پروژه 280 میلیون دلاری لَدی ماموریت یافته‌است که غبارهای موجود در پیرامون ماه و اتمسفر این قمر را مورد تجزیه و تحلیل قرار دهد. سه ابزار علمی به لَدی در تجزیه و تحلیل اتمسفر (اتمسفر ماه، که اگزوسفر نیز نامیده می‌شود، به قدری نازک و رقیق است که ملکول‌ها نمی‌‌توانند با یکدیگر برخوردی داشته باشند.) و غبارهای موجود در ماه کمک خواهند کرد.

اما چرا غبارهای ماه؟

پژوهش‌گران حدس می‌زنند که علت این درخشندگی‌ها ممکن است از ذرات غبار بسیار ریز بلندشده از سطح این قمر باشد.  

بدنه و اسکلت این کاوشگر، چند منظوره و ارزان‌قیمت درنظر گرفته شده‌است و ظاهرا قرارست در آینده شاهد کاوشگران و سطح‌نشینانی با بدنه مشابه با لَدی و البته برگرفته از تجربیات آن باشیم.

این کاوشگر انرژی الکتریکی خود را از طریق سلول‌های خورشیدی نصب شده بر روی بدنه تامین می‌کند. این سلول‌ها توانی در حدود 295 وات تولید می‌کنند.

سه ابزار علمی برای ماموریت اصلی به شرح زیر است:

1-   طیف‌سنج جرمی خنثی (NMS): این طیف‌سنج وظیفه آنالیز ترکیبات اگزوسفر را برعهده دارد. فناوری این طیف سنج در حقیقت از پروژه مریخ نورد کنجکاوی (قبلا درباره کنجکاوی مفصل صحبت کرده ایم! اینجا) و ابزار علمی SAM به ارث برده شده‌است.

2-   طیف‌سنج پرتوهای فرابنفش و نور مرئی (UVS): این طیف‌سنج مطالعاتی هم در اگزوسفر و هم در غبارها انجام خواهد داد. این ابزار علمی از ماموریت اِل کراس به ارث برده شده‌است.

3-   آزمایشگاه غبار ماه (LDEX): تمرکز اصلی این ابزار برروی غبارهای ماه و آنالیز و بررسی ترکیبات آن‌ها از طریق نمونه‌برداری خواهد بود. این ابزار هم میراثی از ماموریت‌های گالیلئو، کاسینی و اولیسس می‌باشد.

پرتاب!  

##ویدئو: ladee_launch.mp4     لطفا حتما قرارداده شود. این ویدئو از یو//تیوب دانلود شده است و کیفیت های بالاتر این ویدئو نیز موجود است. (کیفیت صدا در بین 1:30 تا 2:00 به طور طبیعی و رسمی پایین و ناواضح است.)

لازم به ذکر است که اندکی بعد از جدایش کاوشگر از راکت، به علت جریان الکتریکی بالایی که از چرخ واکنشی و پایدارکننده (به کمک چرخش این چرخ ها، موقعیت و پایداری محموله بدون استفاده از سوخت و پیشران تامین و تصحیح می‌گردد.)، به رایانه پرواز گزارش شده بود، این سامانه به طور خودکار خاموش گردید. البته خاموش شدن این پایدارکننده توسط رایانه پرواز به معنی شکست عملیات نبوده و طبق اعلام ناسا، علت اصلی مشکل پیدا شده و عکس‌العمل امنیتی رایانه دقیقا به همان حالتی بوده است که از آن انتظار داشته‌اند و هم‌اکنون صحت تمام اجزای کاوشگر و موفقیت‌آمیز بودن پرواز تا این لحظه تایید شده‌است.

این نخستین‌بار است که مرکزهوایی والوپس و ایالت ویرجینیا مبدا پرتاب سفینه‌ای به مقصد ماه می‌شود، به جز این ماموریت و ماموریت کاوشگر کلمنتاین (که در سال 1994 از پایگاه نیروی هوایی وندنبرگ کالفرنیا پرتاب شد.)، همه ماموریت‌های ماه آمریکا از سکوهای پرتاب پایگاه کیپ‌کاناورال واقع در فلوریدا پرتاب شده‌اند.

در حقیقت سه مرحله ابتدایی از راکت پنج مرحله‌ای مینوتار وی، نسخه‌های تغییر یافته موشک‌های بالستیک قاره‌پیمایی هستند که با هدف جنگی ( و البته به اصطلاح خودشان صلح‌بانی!!) ساخته شده‌بودند. این موشک‌ها قبل از تغییر، توانایی حمل بیش از 10 سرجنگی هسته‌ای که هرکدام قدرت تخریبی معادل 300 هزار تن تی.ان.تی را دارند، داشت! حتما توجه دارید که بمب اتمی لیتل بوی در فاجعه اتمی هیروشیما، قدرت تخریبی معادل 16 هزار تن تی.ان.تی داشت!

مینوتار وی با ارتفاع 24 متر و عرض 2.3 متر، قابلیت حمل 630 کیلوگرم بار به مدار زمین‌آهنگ (ژئوسنکرون) و حدود 340 گرم به مقصد ماه را دارد این موشک توسط شرکت اوربیتال ساینسز (Orbital Sciences Corp.) و به سفارش ناسا یک پارچه‌سازی و آماده شده‌است، شرکتی که قصد دارد با پرتاب موشک بزرگ آنتارس(Antares) خود در هفدهم همین ماه، دومین شرکت خصوصی باشد که در باربری و حمل محموله به ایستگاه فضایی بین‌المللی فعالیت می‌کند.

کاوشگر پس از پرتاب و جدایش مرحله‌های راکت، 3 دور و در مدارهای بیضوی شکل به دور زمین خواهد گشت و در نهایت به مسیر خود به سمت ماه هدایت می‌شود. با این اوصاف کاوشگر تا حدود 25 روز دیگر به ماه خواهد رسید و به مدت یک ماه در مدارهایی مشخص انتقال لیزری داده را آزمایش خواهد کرد و پس از آن با کاستن ارتفاع مداری و نزدیک‌شده به شرایط علمی مورد نیاز، تحقیقات محیطی و اتمسفری خود را انجام خواهد داد. مدت زمان در نظر گرفته شده 100 روز است که پس از این دوره با پایان رسیدن آزمایش‌ها و یا به علت اتمام سوخت، کاوشگر با سطح ماه برخورد خواهد نمود و البته در جریان کاهش ارتفاع و سقوط نیز اطلاعات اتمسفری را این بار در ارتفاعات پایین‌‌تر اتمسفر، جمع‌آوری و ارسال خواهد کرد.

به نظر شما آیا ماه سرانجام تبدیل به یک مکان قابل سکونت و یا تفرجگاه برای زمینیان خواهد شد؟ آیا حاصل و نتایج این کاوش‌ها در انتخاب بهترین مکان برای سکونت انسان‌های آینده، کمک خواهد کرد؟

[iconbox title=”” title_align=”center” content_align=”center” content_color=”#59d600″ align=”center” type=”vector” icon=”enotype-icon-cc” icon_align_to=”box” size=”32″ icon_color=”#81d742″ icon_color_hover=”#ffffff” ]تالیف: علی خورشیدی بنام | این مطلب در مجله «آسمان شب» و رسانه آنلاین «نارنجی» نیز منتشر شده است | انتشار با ذکر منبع و نام نویسنده مجاز است![/iconbox]